Lego-poppetje geldig vormmerk (Lego-blokjes trouwens niet)
In een jarenlang voortslepend conflict heeft de Europese rechter (het Gerecht van de Europese Unie) op 16 juni 2015 uitspraak gedaan in de zaak tussen BestLock en Lego. BestLock is een geduchte concurrent van Lego.
Het Gerecht vindt dat de vorm van de Lego-figuren kan dienen als merk, dus als onderscheidingsmiddel voor de producten. Het Europese merkenbureau, Bureau voor Harmonisatie van de Interne Markt (BHIM; in het Engels OHIM), had de inschrijving van het merk toegestaan en volgens de rechter dus terecht.
Wat is de issue?
Volgens de EU-merkenverordening kunnen tekens niet als gemeenschapsmerk worden ingeschreven als die louter bestaan uit:
– de vorm die door de aard van de waar bepaald wordt; of
– de vorm van de waar die noodzakelijk is om een technische uitkomst te verkrijgen.
Best Lock vond dat de vorm van de waar wordt bepaald door de aard ervan en de techniek. Best Lock was van oordeel dat de poppetjes geen merk kunnen zijn omdat de vormgeving is bepaald door de aard van het koppelen aan andere bouwsteentjes en de technische oplossing van het verbinden met andere bouwsteentjes.
Volgens het Gerecht is de vorm van de kenmerkende elementen van de figuren (hoofd, lichaam, armen en benen) niet bepaald door de techniek, daar deze elementen de aaneenkoppeling met in elkaar passende bouwstenen niet mogelijk maken. Verder overwoog het Gerecht dat uit de grafische voorstelling van de holtes onder de voeten, van de achterkant van de benen, van de handen en van het uitsteeksel op het hoofd als zodanig niet worden opgemaakt of deze elementen een of andere technische functie hebben (zoals het mogelijk maken van de aaneenkoppeling met andere elementen) en, in voorkomend geval, om welke functie het dan zou gaan.
Ten slotte vond het Gerecht geen reden om aan te nemen dat de vorm van de poppetjes of de onderdelen noodzakelijk is om het aaneenkoppelen mogelijk te maken. De vorm is ingegeven door het verlenen van menselijke trekken aan de poppetjes zodat het betrokken poppetje een personage voorstelt en door een kind kan worden gebruikt in een passende speelcontext. Zodoende kan de vorm niet worden aangemerkt als een louter “technische uitkomst”.
Het Gerecht vindt dus dat de kenmerken van de vorm van de Lego-poppetjes niet noodzakelijk zijn om een technische uitkomst te verkrijgen.
Reactie
In de door ons behandelde maar geschikte zaak van Banbao tegen Lego zijn we uiteindelijk niet zover gekomen als in deze zaak. Maar ook daar speelde de poppetjes een rol.
De opmerkingen van het EU Gerecht over de ‘menselijke trekken’ van de poppetjes zijn nog wel begrijpelijk. Maar de opmerkingen over de aaneenkoppeling van de poppetjes of tenminste de onderdelen daarvan, begrijpen wij niet zo goed.
In de praktijk worden juist ook bijv. met de hoofdjes de meest vreemde bouwsels gemaakt door kinderen zoals totempalen en pilaren. Ook dat onderstreept het primaat van de techniek in de poppetjes.
Hoe dan ook is het niet onwaarschijnlijk dat de zaak nu doorgaat naar het Europese Hof van Justitie.
By the way: Lego-blokjes geen geldig merk…
De Europese rechter vond eerder overigens dat de vormgeving van de bekende Lego-blokjes niet als merk kan dienen. Dat is ook niet zo raar als je bedenkt dat dit echt een louter technisch ingegeven vormgeving betreft.
En de Nederlandse rechter heeft ook al eerder geoordeeld over de toelaatbaarheid van nabootsing van Lego-blokjes. Nabootsing van de bouwsteentjes is in principe geoorloofd nu octrooirechten zijn verstreken en er ook geen andere geldige rechten op rusten. Maar er moet wel voldoende afstand worden bewaard om nodeloze verwarring te voorkomen.
Bronnen over de uitspraak over de figuurtjes: http://www.ie-forum.nl/?//Lego-figuren+zijn+geldig+vormmerken////33915/ en http://curia.europa.eu/jcms/upload/docs/application/pdf/2015-06/cp150071nl.pdf
Voor eerdere info en jurisprudentie over Lego zie o.a.:
/nl/nieuws/2010/lego-steentjes-nu-echt-niet-meer-beschermd-(achtergronden)
http://www.ie-forum.nl/index.php?//De+vorm+van+een+waar////26466/
http://www.ie-forum.nl/index.php?//De+klassieke+smiley////29237/
publicatiedatum: dinsdag 16 juni 2015