Lego steentjes nu echt niet meer beschermd (achtergronden)
Zoals eerder al gemeld in onze rubriek Actueel, is Ernst-Jan Louwers door het RTL-programma Editie NL geïnterviewd over de definitieve nietigverklaring van het Lego-blokje als vormmerk.
Hieronder gaan wij nog wat uitvoeriger in op de ins and outs van de zaak, die een mooi voorbeeld is hoe de hazen kunnen lopen.
Op 14 september 2010 werd beslist dat Lego tevergeefs heeft getracht om via een merk (vormmerk) een langere bescherming te krijgen voor haar bouwblokjes. Omdat het octrooi al decennia verlopen is, probeerde Lego via een Europese merkinschrijving feitelijk eeuwigdurende bescherming te verkrijgen. Daar heeft het Europese Hof een stokje voorgestoken.
Volgens het Europese Hof van Justitie is de vorm van de blokjesbepaald door de functie/techniek en daarmee niet beschermbaar als driedimensionaal ‘vormmerk’.
Europese ‘Gemeenschapsmerken’ kunnen worden gevormd door alle tekens die vatbaar zijn voor grafische voorstelling, zoals woorden, tekeningen, de vorm van de waar en de verpakking ervan, mits deze tekens de waren of diensten van een onderneming kunnen onderscheiden. Evenwel wordt inschrijving geweigerd van tekens die uitsluitend bestaan uit de vorm van de waar die noodzakelijk is om een technische uitkomst te verkrijgen. Daarvan is hier sprake.
Mogelijkheden bescherming
Een product kun je op verschillende manieren beschermen:
registratie van een octrooi (oftewel een’patent’)
uitvinding (of werkwijze), dus dat betreft de techniek
registratie van een modelrecht
nieuw uiterlijk van een product, dus de vormgeving
auteursrecht (geen registratie vereist)
vormgeving van een oorspronkelijk werk
evt. registratie van een vormmerk
vorm die wordt herkend als merk (denk daarbij bijv. aan flesjes met een heel herkenbare vorm, zoals parfumflesjes, WC eend e.d. of aan producten die een heel bijzondere vorm hebben zoals de bekende Wokkels)
slaafse nabootsing
laatste redmiddel, ook als het uiterlijk van het product niet is beschermd; kopiëren is dan op zich toegestaan als er maar geenonnodige verwarring kan ontstaan. Een mooi voorbeeld is de vorm vaneen stoel: stoelen hoeven helemaal niet op elkaar te lijken om eenzelfde functie te kunnen vervullen.
Achtergronden Lego-case
In 1978 verliep het octrooi van Lego. Omdat niet alleen in Nederland iedereen het Lego blokje wel kent, wilde Lego de vorm als merk vastleggen bij het Europese merkenbureau. Maar die inschrijving is nu definitief ongedaan gemaakt.
De vorm van het Lego-blokje wordt bepaald door de techniek. Die vorm kan dan geen merk zijn.
Een merk kun je steeds weer vernieuwen en is dan dus oneindig. Als Lego zijn zin zou hebben gekregen, zou Lego dus toch weeroneindige bescherming hebben gekregen voor het blokje. Daar heeft het Europese Hof van Justitie – zoals gezegd – nu definitief een stokje voor gestoken met zijn oordeel dat de vorm van het Lego-blokje geen vormmerk kan zijn. Dat lijkt een terechte beslissing.
De hoogste Nederlandse rechter (Hoge Raad) heeft eerder al beslist dat concurrenten van Lego de blokjes ook mogen maken zelfs als daardoor verwarring zou kunnen ontstaan, omdat een behoefte bestaat aan uitwisselbare blokjes en standaardisatie.
Klik hier voor een overzicht van de historie van de bescherming van Lego-steentjes.
Gevolgen
Intussen zijn er ook al andere merken op de markt zoals BanBao, Brick-Lock en Mega Blocks. Voor hen zouden wel eens gouden tijden kunnen aanbreken. De uitdaging is nu om niet onnodig dicht bij Lego aan te haken of nodeloos verwarrend na te bootsen. Met andere woorden: zij zullen zich een eigen positie in de marktmoeten zien te verwerven.
Lessons learned
Les voor ondernemers in het algemeen: laat je goed adviseren over de mogelijkheden van bescherming en de grenzen van bescherming. En laat je niet verrassen. Denk bij het uitstippelen van je business case en marketing ook aan de juridische bescherming van je concept of product.
Lees meer in onze pagina’s over intellectuele eigendom en intellectual assetmanagement.
publicatiedatum: zondag 19 september 2010