Waarom bestaat het octrooirecht?

Een belangrijke uitgangspunt in het Nederlandse rechtssysteem is de vrijheid van mededinging. Het octrooirecht (ook wel patentrecht genoemd) vormt hier echter een uitzondering op. Dit recht, dat enkel betrekking heeft op uitvindingen, geeft de houder een exclusief recht om zijn inventieve product of proces te vervaardigen, gebruiken en verhandelen. Het octrooirecht geeft de uitvinder dus een tijdelijk monopolie.

Er zijn een aantal redenen waarom een tijdelijk monopolie gerechtvaardigd en nuttig wordt geacht. In de eerste plaats wordt technologische innovatie bevorderd door de octrooihouder tijdelijk exclusiviteit te garanderen. Op deze manier krijgt de octrooihouder immers de kans om zijn gedane investeringen terug te verdienen en winst te maken. Ook hierdoor zal men eerder bereid zijn om noodzakelijke investeringen te doen in en onderzoek te verrichten naar nieuwe uitvindingen.

Daarnaast dient de uitvinding openbaar te worden gemaakt voor de verlening van een octrooi, waardoor ook anderen hiervan kennis kunnen nemen. Deze kennis kan dan weer gebruikt worden voor de verdere ontwikkeling van de technologie.

Kortom, het hanteren van een octrooisysteem bevordert de technologische vooruitgang in de samenleving als geheel.