
Datalek Bevolkingsonderzoek – Nieuwsbrief week 36
In deze nieuwsbrief geven wij een overzicht van de feiten rond het datalek bij Bevolkingsonderzoek Nederland, beantwoorden we veelgestelde vragen en duiden we de juridische stand van zaken.
In deze nieuwsbrief geven wij een overzicht van de feiten rond het datalek bij Bevolkingsonderzoek Nederland, beantwoorden we veelgestelde vragen en duiden we de juridische stand van zaken.
Wij hebben de informatie in deze nieuwsbrief en op onze website met grote zorg samengesteld. Daarbij delen wij uitsluitend algemene informatie over het datalek en de juridische context. Aan deze informatie kunnen geen rechten worden ontleend.
Beste betrokkenen,
Sinds onze vorige nieuwsbrief zijn nieuwe feiten bekend geworden over de hack bij laboratorium Clinical Diagnostics (NMDL), dit is de organisatie die analyses uitvoert voor Bevolkingsonderzoek Nederland. Het totale aantal bevestigde gedupeerden is verder opgelopen en verschillende toezichthouders en het Openbaar Ministerie hebben onderzoeken ingesteld. In deze editie zetten we de belangrijkste ontwikkelingen kort en feitelijk op een rij en beantwoorden we veelgestelde vragen.
Daarbij is het goed om aan te geven dat ons kantoor op dit moment geen individuele betrokkenen bijstaat voor eventuele claims in verband met het datalek. Het is niet uitgesloten dat dit op enig moment gebeurt, maar voor nu bestaat daar nog onvoldoende aanleiding toe. Met deze nieuwsbrief hopen wij u verder te helpen met betrouwbare en toegankelijke informatie.
Met vriendelijke groet,
Louwers IP&Tech Advocaten
In onze vorige nieuwsbrief gaven wij aan dat het op dit moment nog te vroeg is om (formeel) een (massa)claim op te zetten en/of in te dienen. Dit is nog steeds zo. Echter, er zijn wel aanvullende indicaties die wijzen op mogelijke tekortkomingen aan de zijde van Clinicial Diagnostics. Inmiddels is bekend geworden dat het datalek groter is dan aanvankelijk gedacht. Tegelijkertijd is de exacte omvang nog steeds niet duidelijk: het gaat dus niet alleen om meer betrokkenen dan eerder gemeld, maar ook om blijvende onzekerheid over welke gegevens en hoeveel personen precies geraakt zijn.
Ook de Nationale ombudsman heeft zich inmiddels uitgesproken. In zijn brief schrijft hij:
“Het feit dat de gedupeerden pas laat zijn ingelicht, dat niet duidelijk is welke gegevens van welke gedupeerde zijn gelekt en dat de groep gedupeerden veel groter blijkt dan in eerste instantie gedacht, maakt duidelijk dat er structurele problemen zijn bij de inrichting van de bescherming van persoonsgegevens bij Bevolkingsonderzoek Nederland.”
Dat deze duidelijkheid ontbreekt, is een indicatie dat het laboratorium haar gegevenshuishouding niet volledig op orde had. Een organisatie die persoonsgegevens verwerkt, moet immers precies weten welke gegevens zij bewaart, hoe lang en wie daar toegang toe heeft. Als dat overzicht ontbreekt of versnipperd is, wordt het na een incident lastig om snel en volledig vast te stellen wat er is gebeurd.
Dat de omvang van het datalek nog niet goed zichtbaar is, roept vragen op over de naleving van de verplichtingen uit de AVG. Denk daarbij aan de plicht om passende beveiligingsmaatregelen te nemen, het beginsel van dataminimalisatie en de verplichting om een datalek zonder onredelijke vertraging te melden.
Het is belangrijk te benadrukken dat dit slechts een duiding is van de signalen die nu zichtbaar zijn. Of daadwerkelijk sprake is van overtredingen van de privacywetgeving en welke partijen daarvoor verantwoordelijk kunnen worden gehouden, zal moeten blijken uit de onderzoeken van de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) en de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ). Het is nog niet bekend wanneer deze onderzoeken worden afgerond. Tot die tijd vinden wij het te vroeg om concrete stappen richting (massa)claims te zetten.
Omdat wij hier nog steeds veel vragen over krijgen, herhalen wij de uitleg uit onze vorige nieuwsbrief. Een collectieve actie – ook wel een massaclaim genoemd – kan een krachtig middel zijn. Daarbij treedt een stichting of vereniging namens een grote groep gedupeerden op tegen de partij die verantwoordelijk wordt gehouden voor het veroorzaken van de schade. Het voordeel is dat de zaak in één keer voor alle aangesloten personen kan worden behandeld.
Tegelijkertijd zijn de voorwaarden streng. Uit de rechtspraak blijkt dat een vergoeding voor immateriële schade – zoals stress, angst of een gevoel van onveiligheid – moeilijk toegekend wordt in een dergelijke procedure. De rechter stelt hoge eisen: er moet bijvoorbeeld duidelijk bewijs zijn van daadwerkelijk geleden nadeel of psychisch leed als gevolg van het datalek.
Goed om te weten is dat gedupeerden tot vijf jaar na het datalek de tijd hebben om een schadeclaim in te dienen. Er is dus ruimte om eerst alle relevante feiten boven water te krijgen en vervolgens de haalbaarheid van een collectieve actie te beoordelen en een gerechtelijke procedure zorgvuldig op te tuigen.
Een datalek kan risico’s met zich meebrengen, zoals phishing (nepmails of -telefoontjes) of identiteitsfraude. Wij zijn geen specialist op dit gebied, maar verwijzen u graag naar instanties die hierin wél gespecialiseerd zijn. Zij bieden actuele waarschuwingen, heldere checklists en concrete handelingsadviezen.
Ik heb geen brief van Bevolkingsonderzoek Nederland ontvangen, maar wel van mijn zorgverlener. Kan ik mij aansluiten bij een massaclaim?
In principe kan iedere gedupeerde zich bij een massaclaim aansluiten, ongeacht of de brief via Bevolkingsonderzoek Nederland of via een andere zorgverlener is ontvangen. Het gaat erom dat uw persoonsgegevens door dit datalek zijn geraakt. Ons kantoor heeft op dit moment géén massaclaim gestart, maar wij volgen de ontwikkelingen en houden u via deze nieuwsbrief op de hoogte.
Als u een brief van Bevolkingsonderzoek Nederland heeft ontvangen, betekent dit dat uw gegevens door het datalek zijn geraakt. Inmiddels heeft Bevolkingsonderzoek Nederland besloten alle personen te informeren van wie gegevens zijn gedeeld met het laboratorium. Ook als u nog geen brief heeft ontvangen, kunt u die de komende weken verwachten.
Wilt u weten welke gegevens deze organisaties van u bewaren, dan kunt u een inzageverzoek indienen op grond van de AVG. Dat kan zowel bij Bevolkingsonderzoek Nederland als bij het laboratorium Clinical Diagnostics. Met zo’n verzoek krijgt u inzicht in welke persoonsgegevens zij überhaupt van u verwerken en hoe deze worden gebruikt. Het geeft echter geen zekerheid over welke gegevens precies door de hack zijn buitgemaakt. Om een dergelijk verzoek eenvoudig en kosteloos op te stellen, heeft Bits of Freedom een online tool ontwikkeld: My Data Done Right. Daarmee kunt eenvoudig en kosteloos een inzageverzoek indienen.
Volgens Bevolkingsonderzoek Nederland gaat het om naam, adres, woonplaats, geboortedatum, Burger Service Nummer (BSN), testuitslagen en de namen van zorgverleners. Bij een kleiner deel van betrokkenen zijn ook telefoonnummers en e-mailadressen buitgemaakt. Voor circa 91.000 personen is nog niet vastgesteld of hun gegevens daadwerkelijk zijn buitgemaakt.
Er zijn gegevens van 53.516 personen gepubliceerd op het dark web. Het is niet bekend van wie precies. Wilt u dit navragen? Dan kunt u contact opnemen met:
Het BSN is een gevoelig persoonsgegeven en kan bij misbruik leiden tot identiteitsfraude. Wij hebben in de media nog geen berichten gezien dat is gebeurd naar aanleiding van dit datalek, maar het is altijd verstandig om hierop alert te blijven. U kunt kijken op fraudehelpdesk.nl of consumentenbond.nl voor tips.
Dat is op dit moment nog niet te zeggen. Eerst moet duidelijk zijn of de AVG is overtreden en of de betrokken organisaties daarvoor aansprakelijk zijn. De Autoriteit Persoonsgegevens en de IGJ doen daar op dit moment nog onderzoek naar. Vergoeding voor immateriële schade, zoals stress of angst, is juridisch moeilijk af te dwingen. Wij houden u via deze nieuwsbrief op de hoogte.
Nee, in principe niet. Het datalek raakt u als burger, niet als werknemer. Alleen als er voor uw werk concrete risico’s ontstaan (bijvoorbeeld door bekend geworden adresgegevens), kunt u overwegen dit te bespreken.
Dat kan. Wanneer u ondernemer bent, kunnen gelekte persoonsgegevens zoals uw BSN, adres of contactgegevens ook in een zakelijke context worden misbruikt. Denk bijvoorbeeld aan:
Extra waakzaamheid is daarom verstandig. Controleer regelmatig uw zakelijke administratie en let op onverwachte rekeningen of aanvragen. Bij twijfel kunt u advies inwinnen of melding doen bij de Fraudehelpdesk of de Consumentenbond.
Stuur dan een e-mail met als onderwerp “Afmelden nieuwsbrief” naar datalek@louwersadvocaten.nl.
Wij verwerken uw afmelding zo snel mogelijk.