EU-regelgeving maakt overstappen van Cloud- en edge leverancier makkelijker
De Europese Dataverordening maakt het overstappen tussen Cloud- en edgediensten makkelijker. In deze blog bespreken we de verplichtingen voor aanbieders van dataverwerkingsdiensten op grond van de Dataverordening, en de contractvoorwaarden die hieruit voortvloeien.
Op 11 januari 2024 is de Verordening betreffende geharmoniseerde regels inzake eerlijke toegang tot en eerlijk gebruik van data (‘Dataverordening’) in werking getreden. De Dataverordening, ook wel Data Act genoemd, markeert een belangrijke volgende stap in de digitale economie. De Dataverordening moet het makkelijker maken om data over te dragen binnen en tussen alle sectoren van de economie. De verordening legt onder andere verplichtingen op aan aanbieders van dataverwerkingsdiensten, zoals Cloud- en edgediensten. Deze verplichtingen moeten het overstappen tussen Cloud- en edgediensten vergemakkelijken en concurrentie en interoperabiliteit tussen de diensten verbeteren.
Cloud- en edgediensten: wat zijn het ook alweer?
Oplossingen in de Cloud zijn voor bijna geen enkele onderneming meer weg te denken. Clouddiensten maken het mogelijk om via het internet toegang te krijgen tot verschillende soorten computermiddelen, zoals opslagruimte, rekenkracht of softwaretoepassingen, zonder dat u die zelf fysiek hoeft te bezitten of te onderhouden. Denk hierbij aan Software-as-a-Service (SaaS) oplossingen, zoals Google Docs of Microsoft Office 365, die toegang verlenen tot software zonder deze te installeren op uw eigen computer. Deze Clouddiensten maken gebruik van centrale datacenters om gegevens op te slaan en te verwerken.
Edgediensten, daarentegen, brengen de verwerking en opslag van gegevens dichter bij de locatie waar het nodig is, oftewel aan de ‘rand’ van het netwerk. Dit kan bijvoorbeeld dicht bij sensoren zijn die gegevens verzamelen in een fabriek, op een slim apparaat thuis, of in een auto. Het voordeel van deze steeds vaker gebruikte manier van computing, is dat er minder vertraging optreedt omdat de data niet over lange afstanden naar een centrale server hoeft te worden gestuurd. Dit maakt snelle verwerking en reactie in real-time mogelijk, wat essentieel is voor toepassingen zoals autonoom rijden of slimme stadsinfrastructuur.
Verplichtingen voor aanbieders van dataverwerkingsdiensten
Hoofdstuk VI van de Dataverordening introduceert een reeks verplichtingen voor aanbieders van dataverwerkingsdiensten. Eerder schreven wij al over de problemen die kunnen optreden bij het overstappen van ICT-leverancier, zoals een vendor lock-in. De Dataverordening erkent deze problemen die kunnen optreden en benadrukt het belang van concurrerende en interoperabele dataverwerkingsdiensten.
In aanvulling op EU-richtlijn levering digitale inhoud (richtlijn (EU) 2019/770), legt de Dataverordening contractvoorwaarden op aan dataverwerkingsdiensten, om het overstapproces voor klanten te versoepelen. Deze verplichtingen moeten commerciële, technische, contractuele en organisatorische belemmeringen wegnemen, en een transparante en efficiënte exit-procedure garanderen. Het gaat onder andere om:
Exit-regeling: bepalingen op grond waarvan afnemers kunnen overstappen naar een andere aanbieder, of op grond waarvan de afnemer alle gegenereerde data, toepassingen en digitale activa kan overdragen naar een on-premise systeem.
Overstapondersteuning: een maximale overstapperiode van 30 dagen waarbinnen de dataverwerkingsdienst het overstapproces actief ondersteunt en zorgt voor volledige continuïteit bij de verlening van de respectieve functies of diensten.
Voorlichting dataportabiliteit: een verplichting om bij aanvang van de overeenkomst te specificeren welke data- en toepassingscategorieën tijdens een overstapproces exporteerbaar zijn. Dit moet minimaal alle data omvatten die door de afnemer bij het aangaan van de dienstenovereenkomst zijn ingevoerd en alle data en metadata die in de periode waarin de dienst werd verleend door de afnemer zijn gecreëerd.
Overstapkosten: vanaf 11 januari 2024 moeten de overstapkosten die dataverwerkingsdiensten in rekening brengen rechtstreeks verband houden met het overstapproces en vanaf 11 januari 2027 mogen geen kosten meer in rekening worden gebracht.
Gelijkwaardige nieuwe omgeving: de verplichting voor aanbieders van Infrastructure-as-a-Service (IaaS) diensten om ervoor te zorgen dat klanten, bij het overstappen naar een vergelijkbare dienst van een andere aanbieder, toegang krijgen tot functioneel gelijkwaardige infrastructuurdiensten.
Gratis open interfaces: de verplichting voor dataverwerkingsdiensten die niet onder voornoemde IaaS-diensten vallen, zoals Platform-as-a-Service (PaaS) en Software-as-a-Service (SaaS), om open interfaces gratis beschikbaar te stellen.
Toezicht en handhaving
De Autoriteit Consument & Markt (ACM) is aangewezen als toezichthoudende autoriteit in Nederland. De ACM is daardoor onder andere verantwoordelijk voor de naleving van de verordening, het afhandelen van klachten over vermeende inbreuken en het opleggen van financiële sancties waaronder dwangsommen en geldboetes.
Voor (afnemers van) Cloud- en edgediensten wellicht belangrijker, is dat contractbepalingen tussen dataverwerkingsdiensten en afnemers die in strijd zijn met de verordening, op grond van het algemeen Nederlands contractenrecht (3:40 BW) als nietig worden beschouwd.
Tot slot
De verplichtingen die de Dataverordening stelt aan aanbieders van dataverwerkingsdiensten zijn een nieuwe stap in het creëren van een bloeiende Europese data-economie. Voor aanbieders van Cloud- en edgediensten is het cruciaal om al in een vroeg stadium rekening te houden met de vereisten van de Dataverordening. Aanbieders moeten actie ondernemen om te zorgen dat hun diensten in overeenstemming zijn met de nieuwe regelgeving. Vanaf september 2025, het moment waarop de meeste verplichtingen uit de Dataverordening van kracht worden, ligt er een duidelijke verplichting op aanbieders om continu de interoperabiliteit, veiligheid, en kwaliteit van hun dienstverlening te waarborgen.
Meer weten?
Wilt u meer weten over het contracteren met Cloud- en edgediensten, of advies over wat de Dataverordening nu concreet voor u of uw organisatie betekent? Neem dan vrijblijvend contact op met Sven van Dooren of Frank Rutgers.
De Data Act (Verordening (EU) 2023/2854) is met ingang van 12 september 2025 rechtstreeks van toepassing in de hele Europese Unie (EU). De Data Act is specifiek gericht op het reguleren van de toegang tot en het delen van data binnen de EU, met als doel innovatie te stimuleren en eerlijke concurrentie te waarborgen.
Op 6 november 2024 presenteerden Ernst-Jan Louwers en Nathalie van der Zande een live webinar over commerciële/IE-contracten voor de Academie voor de Rechtspraktijk. In dit webinar, dat bestaat uit twee blokken van een uur, deelden zij praktische inzichten en bespraken zij actuele kwesties binnen dit vakgebied. Het webinar is on demand terug te kijken.
AVG en gerechtvaardigd belang: wat de KNLTB-zaak betekent voor uw organisatie
Recent verduidelijkte het Hof dat commerciële belangen onder voorwaarden kunnen gelden als gerechtvaardigd belang voor gegevensverwerking onder de AVG. In deze blog bespreken we de uitspraak en geven we een 5-stappenplan voor het verwerken van persoonsgegevens op grond van gerechtvaardigde belangen.
Om de beste ervaringen te bieden, gebruiken wij technologieën zoals cookies om informatie over je apparaat op te slaan en/of te raadplegen. Door in te stemmen met deze technologieën kunnen wij gegevens zoals surfgedrag of unieke ID's op deze site verwerken. Als je geen toestemming geeft of uw toestemming intrekt, kan dit een nadelige invloed hebben op bepaalde functies en mogelijkheden.
Functioneel
Always active
De technische opslag of toegang is strikt noodzakelijk voor het legitieme doel het gebruik mogelijk te maken van een specifieke dienst waarom de abonnee of gebruiker uitdrukkelijk heeft gevraagd, of met als enig doel de uitvoering van de transmissie van een communicatie over een elektronisch communicatienetwerk.
Voorkeuren
De technische opslag of toegang is noodzakelijk voor het legitieme doel voorkeuren op te slaan die niet door de abonnee of gebruiker zijn aangevraagd.
Statistieken
De technische opslag of toegang die uitsluitend voor statistische doeleinden wordt gebruikt.De technische opslag of toegang die uitsluitend wordt gebruikt voor anonieme statistische doeleinden. Zonder dagvaarding, vrijwillige naleving door je Internet Dienst Provider, of aanvullende gegevens van een derde partij, kan informatie die alleen voor dit doel wordt opgeslagen of opgehaald gewoonlijk niet worden gebruikt om je te identificeren.
Marketing
De technische opslag of toegang is nodig om gebruikersprofielen op te stellen voor het verzenden van reclame, of om de gebruiker op een site of over verschillende sites te volgen voor soortgelijke marketingdoeleinden.
